Η κατάρρευση του ΝΑΤΟ και της «δυτικής συμμαχίας» μετά την εκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ, αναγκάζει την Ε.Ε. να ασχοληθεί[1] με την τεχνολογική της ανεξαρτησία.

Πράγματι, η τεχνολογική δραστηριότητα των πολιτών, εταιρειών και κρατικών φορέων της Ε.Ε., σε μεγάλο βαθμό περνάει από εταιρείες άλλων χωρών. Τα λειτουργικά συστήματα των συσκευών, προέρχονται κυρίως από εταιρείες των ΗΠΑ (Android/IOS σε κινητά και Windows/MacOS σε υπολογιστές) ενώ οι ίδιες οι συσκευές κατασκευάζονται σε εργοστάσια στην Κίνα υπό τον έλεγχο των Intel, AMD, Nvidia κτλ. Επιπλέον, τα Μέσα αντιΚοινωνικής Δικτύωσης, τα οποία διαμορφώνουν τη κοινή γνώμη και διαχειρίζονται τις επικοινωνίες, ελέγχονται επίσης από εταιρείες εκτός Ε.Ε. (βλέπε για παράδειγμα Facebook/Twitter κ.α. από ΗΠΑ και Tik Tok από Κίνα) ενώ το ανερχόμενο «next big thing» η «Τεχνητή Νοημοσύνη»[2] κυριαρχείται από τα chatbot ChatGPT και Claude (επίσης από τις ΗΠΑ).

Ο Τραμπισμός αποτελεί αναμφισβήτητα μια παγκόσμια απειλή για τις ελευθερίες, την ειρήνη και τα δημοκρατικά δικαιώματα. Το ότι ελέγχουν ακροδεξιοί, ρατσιστές, αρνητές της επιστήμης και της κοινωνικής εξέλιξης το ισχυρότερο στρατιωτικά κράτος στον κόσμο είναι πλέον προφανές καταστροφικό. Η γενοκτονία της Γάζας, η μετατροπή του αιματηρού πολέμου στην Ουκρανία σε φθηνό σόου και φυσικά η πρωτοφανής καταστολή[3] στις ίδιες τις ΗΠΑ, είναι οι πιο τρανταχτές αποδείξεις για την πολιτική της MAGA. Ξέρουμε επίσης ότι οι CEO της «φιλελεύθερης» Silicon Valley όχι μόνο δεν προέβαλαν καμία αντίσταση στον Τραμπ, αλλά αντίθετα τρέξανε να δηλώσουν την πίστη και την υποταγή τους σε αυτόν[4].

Ο έλεγχος των τεχνολογικών εταιρειών όμως από την κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν είναι καινούργια. Ο Edward Snowden αποκάλυψε[5] εδώ και σχεδόν μια 15ετία ότι οι κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ επιβάλουν στις εταιρείες να τους παρέχουν τη δυνατότητα, μέσω κακόβουλου λογισμικού που εισάγουν στα εμπορικά τους συστήματα, να μπορούν να παρακολουθούν πολίτες όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά οποιασδήποτε χώρας στον κόσμο. Ο «νόμος περί παρακολούθησης των επικοινωνιών των αλλοδαπών υπηρεσιών πληροφοριών - FISA»[6], άλλωστε, έχει ψηφιστεί και συνεχώς ανανεώνεται[7] από το κογκρέσο από το 1978! Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εδώ και χρόνια επιτρέπουν την παρακολούθηση τόσο των πολιτών τους, όσο και των ίδιων τους των υπουργείων.

Το ότι τώρα τρέχουν, ασθμαίνοντας, να προλάβουν δεν σημαίνει ότι και θα τα καταφέρουν. Αρχικά γιατί οι ίδιες οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. είναι άτολμες, εξαρτημένες από την Big Tech και ιδεολογικά αντίθετες στην ελεύθερη τεχνολογία. Δεν μπορούμε ούτε για αστείο, για παράδειγμα, να φανταστούμε την ελληνική κυβέρνηση ικανή να προβάλει οποιαδήποτε αντίσταση στην τεχνολογική ηγεμονία των ΗΠΑ εντός της ελληνικής επικράτειας. Αντίθετα, οι εξαγγελίες της για data center από Google, Amazon και Microsoft[8] καθώς και το «μνημόνιο συνεργασίας» με την OpenAI για την χρήση chatGPT στην εκπαίδευση[9][10] δεν αφήνουν κανένα ερωτηματικό για τις προθέσεις της. Ίδια εικόνα και στην Ισπανία[11] η οποία παρόλο που έχει τεράστιο πρόβλημα με την έλλειψη νερού, σε σημείο που κάνουν ... λιτανείες για να βρέξει[12], παραχωρούν τα λιγοστά τους αποθέματα νερού για την ψύξη των τεράστιων data center που θα δημιουργηθούν από εταιρείες των ΗΠΑ.

Το κυριότερο όμως είναι ότι οι «Βρυξέλλες» είναι «μπολιασμένες» από το μαύρο χρήμα της Βig Τech[13], η οποία με τον πακτωλό χρημάτων που διαθέτει, ξεδοντιάζει ακόμα και τα πιο ασθενικά βήματα ελέγχου της επιρροής της στις χώρες της Ευρώπης. Και αν πάλι αυτό δεν φθάνει, τότε αρκεί ένα απλό τράβηγμα του αυτιού από το Πεντάγωνο[14].

Αν πραγματικά ήθελε η Ευρώπη να αποκτήσει τεχνολογική ανεξαρτησία, τότε, σήμερα κιόλας, θα απαγόρευε τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες των ΗΠΑ, να λυμαίνονται την ανθρώπινη ελευθερία. Θα πετούσε έξω, για παράδειγμα, εταιρείες όπως Google/Microsoft/OpenAI/Cisco από σχολεία και πανεπιστήμια, προστατεύοντας και ενημερώνοντας τους νέους ανθρώπους. Αντί για να στριμώχνονται τα «στελέχη» της για ένα επιτυχημένο «ποστ» στα social media, θα προωθούσε το fediverse και εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας.

Ακόμα όμως και αν, κόντρα σε όλα όσα έγραψα παραπάνω, η Ε.Ε. πραγματικά κάνει βήματα για τεχνολογική ανεξαρτησία, η μεταφορά της εξουσίας πάνω στην τεχνολογία από την big Tech των ΗΠΑ σε μία νέα της Ε.Ε. δε θα προσφέρει τίποτα παραπάνω από μεταβίβαση της παραβίασης της ελευθερίας μας, από την NSA των ΗΠΑ στην Κομισιόν. Ήδη τα πρώτα σημάδια είναι ορατά. Ο νόμος της Ε.Ε. περί τεχνητής νοημοσύνης, AIAct, για παράδειγμα, την ώρα που αφήνει ανενόχλητες τις μεγάλες εταιρείες[14], παραδίδει αδιανόητες ελευθερίες, όπως την δυνατότητα μαζικής βιομετρικής παρακολούθησης σε κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας[15]. Επιπλέον η προσπάθεια να σκανάρονται όλες οι επικοινωνίες και να απαγορευτεί η κρυπτογράφηση μέσω του chatcontrol[16] δείχνει ότι σε τίποτα δεν έχει να ζηλέψει η Ε.Ε. τις ΗΠΑ και την Κίνα στην παρακολούθηση του «εσωτερικού εχθρού».

Τα κράτη της Ε.Ε. λοιπόν όχι μόνο δεν είναι ικανά να αντισταθούν, είναι και συνένοχα στην τεχνολογική δυστοπία που ζούμε και, για αυτό, είναι σημαντικό να οργανωθούμε ατομικά και συλλογικά γύρω από ζητήματα τεχνολογίας.

Μπορούμε να χτίσουμε κοινότητες που θα συζητάνε και θα προσφέρουν αλληλοβοήθεια προς την κατεύθυνση της τεχνολογικής ελευθερίας. Σύμμαχος σε αυτό είναι οι κοινότητες ελεύθερου λογισμικού[17] που, εδώ και δεκαετίες, δρουν ανεξάρτητα από εταιρείες και κρατικές αρχές. Ας εξετάσουμε πως μπορούμε να αντισταθούμε, φτιάχνοντας ατομικούς ή συλλογικούς σερβερ που να φιλοξενούν τις επικοινωνίες μας, τα e-mail και εν γένει την τεχνολογία που χρησιμοποιούμε. Ας μάθουμε να επικοινωνούμε με πραγματική κρυπτογράφηση, με ελεύθερα προγράμματα.

Συνεχίζουμε να διεκδικούμε τα χρήματά μας ως φρολογούμεν@ να οδηγούν σε δημόσιο κώδικα, ώστε αντί να δαπανώνται σε μη ελεύθερα προγράμματα που όταν λήγουν οι συμβάσεις είναι άχρηστα να μπορούν να μελετηθούν και να επεκταθούν με διαφάνεια και χαμηλότερο κόστος.

Χρειάζεται να αντισταθούμε και να απαιτήσουμε από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια να σταματήσουν να παραδίδουν τα δεδομένα των σπουδαστ(ρι)ών στις μεγάλες εταιρείες και να αντικαταστήσουν τις λειτουργίες τους με ελεύθερο λογισμικό, προσφέροντας παράδειγμα στους νέους ανθρώπους για την συνεργασία και την κοινωνική προσφορά.

Ακόμα και αν φαντάζει αδύνατο (σ.σ. δεν είναι), απελευθερώσου από τους πειραγμένους αλγόριθμους και διέγραψε τους λογαριασμούς σου σε facebook/twitter/tik tok κτλ. Χρησιμοποίησε το fediverse για να συνδεθείς με τους οικείους σου. Ανεβάστε τα βίντεο σου σε ελεύθερες πλατφόρμες όπως το peertube και διατήρησε τον έλεγχο πάνω στην δημιουργία σου αντί να τον παραδίδεις μέσα από χιλιάδες περιοριστικούς όρους στο youtube. Κλείσε το gmail σου και αναζήτησε ελεύθερες εναλλακτικές.

Πρέπει να τα αφήσεις όλα να πάνε μακριά. Φόβο, αμφιβολία και δυσπιστία. Ελευθέρωσε το μυαλό σου[18].

[1] ΕΚΘΕΣΗ για την ευρωπαϊκή τεχνολογική κυριαρχία και την ψηφιακή υποδομή (Αγγλικά)
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-10-2025-0107_EN.html

[2] Λέξεις που πρέπει να αποφεύγονται - Τεχνητή νοημοσύνη
https://www.gnu.org/philosophy/words-to-avoid.html#ArtificialIntelligence

[3] ΗΠΑ: Εκατομμύρια Αμερικανοί στους δρόμους κατά των πολιτικών του Τραμπ
https://www.ethnos.gr/World/article/384934/hpaekatommyriaamerikanoistoysdromoyskatatonpolitikontoytramp

[4] Ο Τραμπ αποκαλύπτει το μοντέλο της αψίδας του θριάμβου σε τιτάνες των επιχειρήσεων σε έρανο στην αίθουσα χορού του Λευκού Οίκου (Αγγλικά)
https://www.cbsnews.com/news/trump-white-house-ballroom-tech-business-dinner/

[5] Το μεγάλο φακέλωμα
https://www.protoporia.gr/snowden-edward-to-megalo-fakeloma-507230.html

[6] Foreign Intelligence Surveillance Act - Wikipedia (Αγγλικά)
https://en.wikipedia.org/wiki/Foreign_Intelligence_Surveillance_Act

[7] Συνεχίζουν να επιτρέπουν την παρακολούθηση Αμερικανών και μη, χωρίς ένταλμα
https://www.efsyn.gr/kosmos/boreia-ameriki/429400_synehizoyn-na-epitrepoyn-tin-parakoloythisi-amerikanon-kai-mi-horis

[8] 18 data centers “στα σκαριά” σε όλη την Ελλάδα έως το 2030
https://ypodomes.com/18-data-centers-stin-ellada-eos-to-2030-se-poies-perioches-tha-ginoyn/

[9] Το ChatGPT μπαίνει στα σχολεία
https://www.cnn.gr/ellada/story/500903/to-chatgpt-bainei-sta-sxoleia-ti-provlepei-to-pilotiko-programma-se-20-gymnasia-kai-lykeia

[10] Καταθέσαμε στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Αίτημα Χορήγησης Εγγράφων για το Μνημόνιο Συνεργασίας «OpenAI for Greece» @HomoDigitalisGR@mastodon.social
https://homodigitalis.gr/posts/135289/

[11] Σε κόμβο data centers μετατρέπεται η Ισπανία
https://www.kathimerini.gr/economy/563150443/se-komvo-data-centers-metatrepetai-i-ispania/

[12] Επιδοτούμενες… λιτανείες για να βρέξει στην Ισπανία
https://www.tanea.gr/2023/05/16/world/epidotoumenes-litaneies-gia-na-vreksei-stin-ispania/

[13] Η Big Tech κατηγορείται για σκιερά λόμπι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
https://www.politico.eu/article/big-tech-companies-face-potential-eu-lobbying-ban/

[14] Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποσύρει την Οδηγία για την ευθύνη για την τεχνητή νοημοσύνη μετά από κριτική από τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ στη Σύνοδο Κορυφής Δράσης AI
https://www.business-humanrights.org/en/latest-news/eu-european-commission-withdraws-ai-liability-directive-following-criticism-from-us-vice-president-at-ai-action-summit/

[15] Το μέλλον του αγώνα της ΕΕ κατά της βιομετρικής μαζικής επιτήρησης
https://edri.org/our-work/how-to-fight-biometric-mass-surveillance-after-the-ai-act-a-legal-and-practical-guide/

[16] Fight Chat Control
https://fightchatcontrol.eu/gr/

[17] Τι είναι το ελεύθερο λογισμικό;
https://www.gnu.org/philosophy/free-sw.el.html

[18] Lana Wachowski, The Matrix: The Shooting Script
https://www.goodreads.com/quotes/1158659-you-have-to-let-it-all-go-neo-fear-doubt