Με τις αποκαλύψεις της εφημερίδας Documento για το σκάνδαλο των υποκλοπών, είναι πλέον ξεκάθαρο, ότι όλοι είμαστε δυνητικοί στόχοι παρακολούθησης.
Ιδιωτικές εταιρείες επί πληρωμή, είτε για λογαριασμό κρατικών αρχών είτε για άλλους ιδιώτες/εταιρείες, μπορούν να εγκαταστήσουν λογισμικό παρακολούθησης στις συσκευές μας (κινητά, τάμπλετ και υπολογιστές) και να καταγράφουν τη ψηφιακή μας ζωή καθώς και να ακούν και να βλέπουν τι συμβαίνει από το μικρόφωνο και τη κάμερά τους. Οι αποκαλύψεις για το Predator από τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη και αργότερα από τον Νίκο Ανδρουλάκη ήταν ενδεικτικές:
Το Predator μπορεί να τραβήξει στιγμιότυπα οθόνης [screen captures], να καταγράφει τις καταχωρήσεις του χρήστη [στο κινητό του], καθώς επίσης μπορεί να ενεργοποιεί το μικρόφωνο και την κάμερα της συσκευής. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους επιτιθέμενους να παρακολουθούν οποιαδήποτε ενέργεια πραγματοποιείται μέσω συσκευής ή κοντά σε αυτήν, όπως τις συνομιλίες που γίνονται μέσα σε ένα δωμάτιο.
Το Predator επιτρέπει επίσης στον χειριστή του να καταγράφει γραπτά μηνύματα που αποστέλλονται ή λαμβάνονται (συμπεριλαμβανομένων αυτών που στέλνονται μέσω “κρυπτογραφημένων εφαρμογών”, ή εφαρμογών που επιτρέπουν την εξαφάνιση των μηνυμάτων, όπως είναι το WhatsApp ή το Telegram) καθώς επίσης απλών και VoIP τηλεφωνικών κλήσεων (συμπεριλαμβανομένων τηλεφωνικών συνομιλιών μέσω “κρυπτογραφημένων” εφαρμογών).
Από τις αποκαλύψεις του Snowden το 2013 για τις παρακολουθήσεις από την CIA, γνωρίζουμε για αυτές τις μεθόδους, αλλά η ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση της καθημερινότητάς μας από την τεχνολογία, δημιούργησε νέες ευκαιρίες παρακολούθησης. Όσο οι κρίσεις (οικονομία, υγεία, ενεργειακά, πόλεμος) βαθαίνουν, τόσο θα βαθαίνει και η λειτουργία (παρα)κρατικών μηχανισμών που συνεχώς θα γεμίζουν τις βάσεις δεδομένων τους με στοιχεία για τη ζωή μας. Στην Ελλάδα από το 2005 έως το 2021 ο αριθμός των ανακοινωμένων παρακολουθήσεων έχει σχεδόν 40πλασιασθεί!
Καθώς η χρήση «έξυπνων» κινητών είναι πλέον υποχρεωτική, όσοι είμαστε αναγκασμένοι για κοινωνικούς και επαγγελματικούς λόγους να έχουμε κινητό τηλέφωνο είμαστε υποχρεωμένοι να προστατεύσουμε την ελευθερία μας.
Τον τελευταίο καιρό πραγματοποιώ δοκιμές και ελέγχους σε ένα λειτουργικό για κινητά τηλέφωνα βασισμένο στο android με τίτλο GrapheneOS. Περιέχει σημαντικά τμήματα ελεύθερου λογισμικού, εκτελεί τις εφαρμογές σε εικονικό περιβάλλον απομονώνοντάς τις από τη συσκευή και τα αρχεία της και γενικά παρέχει υψηλή ασφάλεια. Το προτείνουν αρκετοί ανεξάρτητοι ερευνητές, μεταξύ των οποίων και ο Snowden. Στη χρήση του είναι αρκετά απλό και δεν διαφέρει από οποιαδήποτε άλλο τηλέφωνο.
Δυστυχώς το GrapheneOS μπορεί να εγκατασταθεί μόνο σε συγκεκριμένες (Google PIXEL) συσκευές οι οποίες έχουν σχετικά υψηλό κόστος αγοράς.
Η παραπάνω επιλογή αν συνδυαστεί με αλλαγές στον τρόπο χρήσης της τεχνολογίας (ενδεικτικά: χρήση κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες, δίκτυο tor για browsing κ.α) μπορεί να προσφέρει στον χρήστη μια σημαντική ασφάλεια στην επικοινωνία.
Συμπληρωματικά, υπάρχει και η επιλογή του repliantOS. Αφορά παλιότερα Samsung κινητά και είναι περιορισμένης λειτουργικότητας (π.χ. δε διαθέτει wifi και 4g-5g). Εκτελεί απλές λειτουργίες (2g, κλήσεις, sms, κτλ) την ώρα που είναι 100% ελεύθερο λειτουργικό.
Σε περίπτωση που σας αποθαρρύνουν οι οδηγίες εγκατάστασης ή επιθυμείτε συμβουλές και υποστήριξη σε ζητήματα τεχνολογικής ασφάλειας, επικοινωνήστε μαζί μου για συνεργασία.