Συχνά λαμβάνω στο news feed μου, από ομάδες που δραστηριοποιούνται στη χρήση εναλλακτικού του μη ελεύθερου λογισμικού, ενημερώσεις για δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) σχετικές με την προώθηση ανοιχτών τεχνολογιών και λογισμικού (σπάνια η Ε.Ε. κάνει τη χρήση του όρου ελεύθερο λογισμικό, το οποίο είναι σαφώς ανώτερο του ανοιχτού σε ό,τι αφορά την ελευθερία και τα δικαιώματα).

Αρχικά να ξεκαθαρίσω ότι δεν είμαι ενάντια στην προώθηση από την Ε.Ε. των ομάδων που αγωνίζονται ενάντια στις μεγάλες εταιρείες για την ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού. Στο κάτω κάτω τα χρήματα της Ε.Ε. δεν είναι τίποτα παραπάνω από τα χρήματα των Ευρωπαίων πολιτών. Η επένδυση κρατικών κονδυλίων στη χρήση του ελεύθερου λογισμικού είναι επένδυση στην ελευθερία της πληροφορίας και έτσι τελικά επένδυση στην χειραφέτηση της ίδιας της κοινωνίας. Για παράδειγμα, μια επιδότηση μπορεί να δώσεις σε ομάδες ή μεμονωμένους προγραμματιστές, οι οποίοι όπως όλοι πρέπει να ζήσουν, να αφοσιωθούν περισσότερο σε μια δράση, λογισμικό ή έρευνα πάνω στο ελεύθερο λογισμικό. Αρκεί φυσικά το κράτος μέσω της επιδότησης να μην ασκεί έλεγχο και πίεση πάνω στις αποφάσεις και τη λειτουργία τους (βλέπε ανοιχτές τεχνολογίες που υποστηρίζονται κυρίως από τις ΗΠΑ τη Ρωσία ή την Κίνα, όπου είναι ξεκάθαρα για να την προώθηση του κρατικού έλεγχου και της ισχύος των κρατών πάνω στους ανθρώπους.

Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. προσπαθεί να δείξει πιο φιλική στις ανοιχτές και ελεύθερες τεχνολογίες μέσα από σχετικές καμπάνιες.

Μπορεί η Ε.Ε. να αποτελέσει τον φάρο στο σκοτάδι του εμπορικού μη ελεύθερου και κακόβουλου λογισμικού;

Η απάντηση έρχεται μέσα από την ανάλυση του ίδιου του χαρακτήρα της Ε.Ε.. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι στις Βρυξέλες υπάρχει ένας γραφειοκρατικός μηχανισμός ο οποίος δεν είναι ανεξάρτητος από οικονομικά συμφέροντα και ιδεολογικές προκαταλήψεις υπέρ ενός νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Ναι, μέσα από την πραγματική πίεση ενός όλο και μεγαλύτερου κινήματος ενάντια στους μεγάλους της τεχνολογίας και της κατ' εξακολούθηση παραβίασης των προσωπικών μας δεδομένων, η ηγεσίες των κρατών της Ευρώπης είναι αναγκασμένες να δίνουν προσοχή. Αυτή όμως είναι δυστυχώς εικονική και πρόσκαιρη και αφορά σε δευτερεύουσες μη κομβικές παραμέτρους της τεχνολογίας. Επίσης, ο κεντρικός σχεδιασμός τόσο στο επίπεδο της ένωσης όσο και επιμέρους των κρατών, ειδικά των ισχυρών όπως η Γαλλία και η Γερμανία που την ώρα που ορκίζονται στην ενοποίηση, έχουν τη δική τους ατζέντα, δεν είναι εχθρικές στη χρήση των κλειστών εμπορικών εφαρμογών ακόμα και στις πιο κομβικές υπηρεσίες του κράτους, όπως εκπαίδευση, νοσοκομεία και ακόμα και στον στρατό.

Ας υποθέσουμε όμως, ότι υπήρχαν πιο φιλικές κυβερνήσεις με ειλικρινείς διαθέσεις να συμβάλουν στη χρήση και προώθηση του ελεύθερου λογισμικού. Θα μπορούσαν να πετύχουν;

Καθώς το ζήτημα είμαι εξόχως πολιτικό, υπάρχει το προφανές παράδειγμα της Ελλάδας, όπου οι πολίτες της ψήφισαν ΟΧΙ στη λιτότητα και,οι "θεσμοί" όχι μόνο δε σεβάστηκαν το δικαίωμά μας να αποφασίζουμε αλλά έφτασαν να κλείσουν τις τράπεζες και απειλούσαν ανοιχτά ακόμα και υπουργούς της κυβέρνησης. Βέβαια, εδώ κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί για την ειλικρίνεια και τις προθέσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Άποψή μου είναι ότι είτε μιλάμε για τα κεντρικά ζητήματα της εποχής μας, κλιματική αλλαγή, πόλεμος/μετανάστευση, υγειονομική κρίση, είτε για άλλα σημαντικά αλλά επιμέρους θέματα όπως αυτό του παρόντος άρθρου, δηλαδή του λογισμικού και της τεχνολογίες, η απάντηση δεν είναι η νομοθέτηση και η σταδιακή μετάβαση αλλά η απότομη αλλαγή πλεύσης (ειδικά για το περιβάλλον δεν προλαβαίνουμε).

Άλλο οι προθέσεις και οι καμπάνιες και άλλο η ουσία. Από την ανακοίνωση του πλάνου για περιορισμό και νομοθέτηση της δράσης των μεγάλων της τεχνολογίας (Apple. Google. Amazon. Facebook και Microsoft) τον Δεκέμβριο του 2020, φθάσαμε πριν λίγες μέρες στην αποκάλυψη ότι οι εταιρείες αυτές είναι ο Νο1 λομπίστας της Ε.Ε. με τις μεγαλύτερες δαπάνες από οποιονδήποτε άλλο κλάδο για να επηρεάσουν πολιτικούς. Ακόμα όμως και αν οι μεγάλες χώρες της Ε.Ε. αποφασίσουν για γεωπολιτικούς λόγους να απεμπλακούν από την επιρροή των Αμερικάνικων εταιρειών τεχνολογίας, δεν έχω καμία ελπίδα ότι απλά δε θα προωθήσουν τις δικές τους εγχώριες εταιρείες και το κλειστό, εμπορικό και μη ελεύθερο λογισμικό.

Ίσως, ο Μορφέας έχει δίκιο: "Φυλάνε όλες τις πόρτες και κρατάνε όλα τα κλειδιά. Αργά ή γρήγορα κάποιος θα πρέπει να τους πολεμήσει".